چاپ کردن این صفحه
بهداشت دهان در کودکان 0 تا 3 سال

پوسیدگی دندان یکی از مشکلات مهم دوران کودکی محسوب می شود؛ تخریب شکل ظاهری دندان ها ، درد ، عفونت دندانی از یک سو و عدم همکاری کودکان خردسال(کودکان 2 ساله و گاه کوچکتر)ازسوی دیگر، باعث درمان های سنگین دندانپزشکی تحت بیهوشی یا خواب آوری می شود. مهمترین فاکتورهای موثردربروز پوسیدگی عبارتند از: وضعیت دهان ودندان ها (ساختمان دندان،ترکیب بزاق)،وجود میکرواورگانیسم پوسیدگی زا ومواد غذایی دارای کربوهیدرات. سایرفاکتور ها مثل دسترسی به فلوراید،بیماریهای زمینه ای درکودک واحتمال مصرف طولانی مدت داروها، سطح اقتصادی واجتماعی و ... نیز در بروز پوسیدگی نقش دارد.

بهترین زمان مشاوره برای سلامت دهان ودندان قبل از تولد کودک است و بهتر است اولین دیدار دندانپزشک با کودک بعد از رویش اولین دندان شیری و تا حدود یکسالگی رخ دهد. دراین ملاقات ها فاکتورهای موثر درسلامت دهان ودندان ها، عوامل ایجادکننده پوسیدگی و روشهای کنترل آنها مرور می شود. ازدیگر اهداف معاینه اولیه، آشنایی والدین وکودک با محیط مطب و تیم دندانپزشکی است؛ که سبب کاهش اضطراب درملاقات های بعدی می شود.

ساختمان دندان و ترکیب بزاق تاحد زیادی توسط عوامل ژنتیکی کنترل می شود، بعد از تولد فلوراید میتواند باعث افزایش استحکام مینای دندان شود. درزمینه استفاده از فلوراید براساس شرایط دهان؛ محل زندگی ، آب مصرفی ومشورت با دندانپزشک تصمیم گیری می شود.

دهان نوزاد درهنگام تولد تقریبا بدون میکرو اورگانیسم است. میکرو اورگانیسم های پوسیدگی زا به طورعمده ازدهان مادر(یا مراقب اصلی کودک)به کودک منتقل میشود. استفاده از قاشق مشترک، بوسیدن و ... سبب ورود باکتریها به دهان کودک می شود. اثبات شده است که سلامت دهان و دندانهای مادر در کاهش میکرو اورگانیسم های دهان مادر و درنتیجه کاستن انتقال میکرو اورگانیسم به دهان نوزاد و پیشگیری از پوسیدگی درکودکان نقش دارد. این مساله نقش پررنگ مشاوره های قبل از تولد یا حتی پیش از بارداری را نشان می دهد.

برای ایجاد پوسیدگی باکتریهای دهان از مواد قندی استفاده کرده، اسید تولید میکنند؛ و به تدریج بافت سخت دندان(مینای دندان) را تخریب می کنند. بحث عمده در پیشگیری از پوسیدگی کنترل مصرف مواد قندی است. این مساله ضرورت داشتن رژیم غذایی سالم (براساس هرم غذایی) و حذف میان وعده های متعدد و عمدتا شیرین را مجددا یادآوری می کند. اما دردوران نوزادی مشکل منحصر به فردی وجود دارد. مصرف شیر شبانه یکی از عوامل ایجاد کننده پوسیدگی در کودکان است و متاسفانه سبب بروز مشکلات زیادی برای کودک و والدین می شود. به والدین توصیه می شود بعد از هربار شیر خوردن نوزاد در شب دهان او با کمی آب تمیزشود تا شیر روی دندان ها باقی نماند.(می توان از شیشه، قطره چکان، یا پارچه مرطوب ... استفاده کرد.)

نکته اساسی دیگر، کنترل بهداشت دهان کودک در سالهای اول زندگی است. درسال اول زندگی و قبل از رویش دندان های آسیای کودک، تمیز کردن دهان (شامل دندان ها وماساژ لثه) می تواند بااستفاده ازپارچه تمیز مرطوب به طور کامل انجام شود. استفاده از مسواک تنها درصورت تمایل والدین توصیه می شود وضروری نیست. استفاده از خمیر دندان نه ضروری است و نه با توجه به تولید کف، وجود فلوراید و بلع آنها عاقلانه. با رویش دندانهای آسیای شیری میتوان از مسواک نرم متناسب با سن برای کودک استفاده کرد. اگر چه کودکان دراین سن دوست دارند خودشان مسواک بزنند اما در نهایت باید والدین خودشان این کار را انجام دهند. معمولا دراین سن، تمیز کردن دهان یکباردر شبانه روز کافی است. بعد از 2 سالگی می توان ازمیزان بسیار کم خمیردندان ( درحد دانه برنج ) استفاده کرد ؛ و کم کم آموزش خارج کردن آب دهان به کودک داده شود. بعد از رویش کامل دندان های شیری و ایجاد تماس بین دندانی با کمک نخ دندان این نواحی باید تمیز شود.

در مواردی کودکان درهنگام مسواک زدن مقاومت نشان می دهند؛ درتصاویر زیرچند موقعیت برای کنترل بهتر کودک نشان داده شده است، هرچند ممکن است در ابتدا ناخوشایند به نظر برسد اما برای کودک سرسختی که مقاومت می کند امکان کار را فراهم کرده و با تشویق پیوسته ازسوی والدین کم کم نگرش مثبت نیز ایجاد می شود.

 

Reference:

Dean JA, Avery DR ,McDonald RE: Dentistry for child and adolescent; 9th ed 2011.

 

 

خواندن 2475 دفعه